SDI 1700: Siapa Orang Pertama Membina Kaabah

Soalan:

Siapakah yang membina Kaabah?

Jawapan:

Kaabah telah dibina beberapa kali sepanjang sejarah. Pembinaan ini terbahagi kepada dua kategori:

Pembinaan yang disepakati oleh para ulama:

1. Pembinaan oleh Nabi Ibrahim AS. Nabi Ibrahim bersama anaknya Ismail AS membina Kaabah berdasarkan perintah Allah, seperti yang disebut dalam al-Quran (al-Baqarah: 127).
2. Pembinaan oleh Kaum Quraisy. Dibina sebelum kenabian Rasulullah ﷺ. Pada ketika itu, Kaabah dibina semula selepas rosak akibat banjir, dan Rasulullah ﷺ turut terlibat menjadi pendamai untuk meletakkan Hajar Aswad.
3. Pembinaan oleh Abdullah bin al-Zubair. Abdullah bin al-Zubair membina semula Kaabah berdasarkan Hasrat Rasulullah SAW untuk membina semula Kaabah sepertimana asal yang dibina oleh Nabi Ibrahim.
4. Pembinaan oleh al-Hajjaj bin Yusuf. Dibina dengan arahan Khalifah Abdul Malik bin Marwan setelah binaan Abdullah bin al-Zubair. Binaan ini mengembalikan semula Kaabah kepada reka bentuk yang dibuat oleh Kaum Quraisy. Hal ini berlaku disebabkan hadis ‘Aisyah RA tentang hasrat Rasulullah SAW hendak membina Kaabah seperti binaan Nabi Ibrahim tidak sampai kepada pengetahuan Abdul Malik bin Marwan.

Pembinaan yang diperselisihkan dalam kalangan ulama:

1. Pembinaan oleh Nabi Adam AS. Ada riwayat yang menyebut Nabi Adam adalah orang pertama yang membina Kaabah.
2. Pembinaan oleh malaikat sebelum Nabi Adam. Dikatakan bahawa malaikat membinanya sebagai tempat ibadah sebelum penciptaan manusia.
3. Pembinaan oleh Syith bin Adam (شئث ابن آدم). Anak Nabi Adam, Syith, disebut-sebut sebagai pembangun selepas ayahnya.
4. Pembinaan oleh Kaum 'Amaliqah (العمالقة). Kaum ini dikatakan membina Kaabah selepas Nabi Ibrahim AS.
5. Pembinaan oleh Kaum Jurhum (جرهم). Selepas Kaum 'Amaliqah, dikatakan kaum Jurhum membina semula Kaabah.
6. Pembinaan oleh Qusai bin Kilab (قصي بن كلاب). Seorang nenek moyang Rasulullah ﷺ, Qusai membina Kaabah selepas Kaum Jurhum.
7. Pembinaan oleh Abdul Muttalib. Beliau adalah datuk Rasulullah ﷺ yang juga dikatakan membina semula Kaabah selepas Qusai.

Siapa Orang Pertama Yang Membina Kaabah

Terdapat perbezaan pendapat utama, siapakah orang pertama membina Kaabah:

1. Tidak dibina oleh manusia. Sebaliknya Allah SWT menciptakannya untuk Nabi Adam AS. 
2. Para Malaikat. Dibina sebelum Nabi Adam, setelah itu Nabi Adam membinanya semula. Ada pendapat juga yang mengatakan Syith yang membina Kaabah ketika itu.

Namun pandangan yang lebih kuat dan paling hampir ialah:

1. Nabi Ibrahim AS. Pendapat ini dipilih oleh Imam Ibn Kathir. Antara dalil yang beliau datangkan ialah perkataan Ibn Abbas RA yang berkata:

لَوْ لَمْ يَحُجَّ النَّاسُ هَذَا الْبَيْتَ، لَأَطْبَقَ اللَّهُ السَّمَاءَ عَلَى الْأَرْضِ

 "Jika manusia tidak menunaikan haji ke Kaabah ini, Allah akan menjatuhkan langit ke bumi." Setelah itu Ibn Kathir berkata:

وَمَا هَذَا الشَّرَفُ إِلَّا لِشَرَفِ بَانِيهِ أَوَّلًا، وَهُوَ خَلِيلُ الرَّحْمَنِ، كَمَا قَالَ تَعَالَى

"Dan tiadalah kemuliaan ini melainkan kerana kemuliaan pembinanya yang pertama, iaitu Khalilur Rahman, sebagaimana firman Allah Ta'ala:

وَإِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهِيمَ مَكانَ الْبَيْتِ أَنْ لَا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا

"Dan (ingatlah) ketika Kami tunjukkan kepada Ibrahim tempat Kaabah..." (al-Hajj: 26).

2. Nabi Adam AS. Pendapat ini berdasarkan riwayat al-Baihaqi dalam Dalail al-Nubuwwah daripada ‘Umar RA secara marfu’. Walaupun sanadnya lemah, ia diperkuat oleh beberapa riwayat lain. Pandangan ini juga dinukilkan daripada Muhammad bin Ka‘ab al-Quradzi (محمد بن كعب القرظي), ‘Atho’ (عطاء) dan selainnya. Pandangan ini dianggap rajih oleh al-Zarqani dalam Syarh Muwatta’ dengan katanya: فهذه الأخبار يقوي بعضها بعضاً، وهي من قبيل مالا يقال بالرأي "riwayat-riwayat ini saling menguatkan antara satu sama lain, dan ia adalah perkara yang tidak boleh dikatakan berdasarkan pendapat semata-mata."